Tłumaczenie obszernego komentarza Tomasza z Akwinu do Hermeneutyki Arystotelesa i moje do niego Wprowadzenie (s. 9-26) dotyczy zasadniczo teorii języka i historia logiki. W tym Wprowadzeniu przedstawiam od strony historycznej okoliczności napisania tego komentarza oraz kształtowanie się samego komentarza jako rodzaju piśmiennictwa naukowego oraz miejsce tej pracy w całym dorobku Akwinaty. Komentarz św. Tomasza zdawał się mieć dwa cele: pierwszy był doktrynalny, aby zharmonizować teorię języka i logiki Arystotelesa z zasadami metafizycznymi; drugi był praktyczny, tzn. komentarz miał być pomocą naukową w studiach dla studentów. Komentarz św. Tomasza jest dokładnie podporządkowany porządkowi ekspozycji Arystotelesa i jest związany ze sposobem, w jaki Arystoteles organizował katalog problemów, które są omawiane w dziele.
Do katalogu pytań filozoficznych, które pojawiają się w komentarzu Tomasza i które znajdą szeroki oddźwięk w dyskusjach filozoficznych w następnych wiekach, należą następujące zagadnienia: (1) problem logicznego statusu zdań dotyczących przyszłości oraz pytania o determinizm i związane z tym zagadnienie wolności woli; (2) kwestia pojęć modalnych i ich wzajemnych zależności; (3) kwestia stosunku języka mówionego do języka mentalnego oraz problem epistemologiczny związany z tym, jak powstają pojęcia. Należy podkreślić, że analizy Tomasza z Akwinu na temat struktur języka i logicznych relacji między pojęciami i twierdzeniami są dokonywane w perspektywie i w ścisłym powiązaniu z metafizycznymi zasadami myślenia, które on sam akceptował. W omawianym komentarzu Akwinata odwołuje się do pojęć z metafizyki: materii – formy, aktu – potencji i istoty – istnienia. W tym kontekście teoria języka i logiki stają się komplementarnymi elementami ogólnej metafizyki. To z kolei wydaje się być głównym powodem, dlaczego św. Tomasz napisał komentarz do Hermeneutyki Arystotelesa. Chciał pokazać, w jaki sposób dziedzina języka, pojęcia i relacje między nimi komponują się z zasadami odkrytymi w dziedzinie metafizyki; jest tak dlatego, że teoria języka, a tym samym sama logika, pozostaje w ścisłym związku z innymi elementami metafizyki Tomasza. Postulat ten nie został zrealizowany przez komentarz Boecjusza, który w tamtym czasie był bardzo popularny i powszechnie uznany, ale który wykazał pewne wpływy neoplatonizmu Porfiriusza, ani to zadanie nie zostało zrealizowane przez komentarz Ammoniusza, w którym wpływy neoplatońskiej szkoły Proklosa były wyraźnie widoczne. Komentarz Tomasza z Akwinu pozwala zapoznać się ze strukturą konstrukcji komentarzy filozoficznych w najwyższym okresie rozwoju scholastyki, zarówno pod względem formalnym, jak i pod względem treści, tj. przy formułowaniu problemów, metod stosowanych w analizie określonych zagadnień, sposobów dystynkcji i trafności wnioskowania. Akwinata użył wyżej wspomnianych komentarzy Boecjusza i Amoniusza, którzy opierali się na greckich źródłach i dokonał dobrego przeglądu stanowisk w omawianych problemach. Wielu uznanych autorów i badaczy myśli Arystotelesa pojawia się w komentarzu Tomasza, jak Aleksander z Afrodyzji (II i III wiek p. Ch. n.), Andronik z Rodos (I a. Ch. n.), Porfiriusz i Temistiusz (IV wiek p. Ch. n.) oraz Syrianus (V wiek p. Ch. n.). Komentarz Tomasza jest doskonałym przykładem prawdziwie analitycznego dzieła filozoficznego; jeśli brać pod uwagę prezentowany w komentarzu katalog pytań, które są podnoszone, to może on służyć jako źródło nauki dla adeptów nauk stricte filozoficznych, takich jak logika i metafizyka, ale i dla studentów szeroko pojętej humanistyki, jak językoznawstwo, filologie, literatura, a nawet prawo.
