Seminarium z Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej 2020/2021: średniowieczne łacińskie komentarze do traktatów Dionizego Areopagity
Ilustracja prezentuje ikonę św. Szczepana, wykonaną przez Doroteusza Fiedorczuka
Temat Seminarium z Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej KUL prowadzonego przez panią prof. Annę Palusińską, Agnieszkę Kijewską, Wandę Bajor i Monikę Komstę w roku akademickim 2020/2021 będzie koncentrował się na średniowiecznych łacińskich komentarzach do traktatów Dionizego Areopagity. Będziemy czytać i interpretować komentarze Jana Szkota Eriugeny, Hugona z opactwa św. Wiktora i Alberta Wielkiego (do Hierarchii niebiańskiej) oraz Tomasza z Akwinu (do Imion boskich), próbując zrozumieć, w jaki sposób myśl Dionizego została zinterpretowana przez scholastyków i w jakim zakresie wpłynęła na kulturę umysłową łacińskiego średniowiecza.
Lekturę komentarzy należy poprzedzić chociaż skrótowym przedstawieniem zrębów doktryny Dionizego, który z jednej strony mocno tkwi w tradycji pogańskiej filozofii neoplatońskiej, przejmując z niej główne pojęcia, a nawet całe schematy myślowe, z drugiej natomiast może słusznie być uznawany za twórcę neoplatonizmu chrześcijańskiego, przynajmniej na greckim skrzydle Europy. Ze względu na osobiste zainteresowania badawcze uczestników seminarium wśród zagadnień poruszanych przez Dionizego w Hierarchii niebiańskiej bliżej przyjrzymy się następującym: koncepcji „niepodobnej” sztuki religijnej, obrazującej aniołów i inne niebiańskie intelekty, idei upodobnienia się do Boga, boskiego oświecenia i boskiego piękna, będziemy też poszukiwać właściwego znaczenia imienia ‘anioł’.
Postać Dionizego jest owiana tajemnicą, do dziś nie wiemy, kim był, kiedy żył i zapewne już tak zostanie. Intrygująca jest mistyfikacja, której dokonał, nazywając siebie uczniem nawróconym przez św. Pawła na Ateńskim Areopagu. Tajemniczy jest również wpływ, jaki pośrednio czy bezpośrednio ma być może na Jamblicha i na jego zrywające z całą wcześniejszą tradycją przekonanie, że filozofia na pewno nie wystarcza do tego, aby dusza się mogła z Bogiem zjednoczyć. Czy badanie recepcji filozofii Areopagity przez filozofię średniowieczną pozwoli choć trochę na odkrycie jego sekretów?