Speculum philosophiae

W Czytelni online dostępny jest kolejny tekst – Teoretyczne założenia „Retoryki” Arystotelesa Andrzeja Stefańczyka. Tekst ukazał się w zbiorze pt. Retoryka antyczna i jej dziedzictwo wydanym w 1996 roku w Warszawie pod redakcją naukową Mieczysława Grzesiowskiego (nakład wydawnictwa ALETHEIA: Polskie Towarzystwo Filologiczne, seria: Acta Societatis Philologae Polonorum). 

Teoretyczne założenia „Retoryki” Arystotelesa – jak i cały zbiór – to pozycja obowiązkowa nie tylko dla fascynatów sztuki retorycznej, ale także dla wszystkich tych, którzy pragną lepiej zrozumieć jaki wpływ wywiera mowa – zarówno mówiona jak i pisana – na otaczającą nas rzeczywistość. Autor porusza kwestie retoryki z perspektywy teorii Arystotelesa, nie traktuje jej – jak sam tłumaczy – jako zbioru sztuczek technicznych, lecz jako sztukę par excellence. 

Retoryka […] funkcjonuje zarówno jako metoda komunikacji w odniesieniu do słowa mówionego i pisanego między ludźmi, jak i szukania przez nich determinacji prawdy i fałszu albo rozstrzygnięcia o prawdzie i fałszu w określonej realnej sytuacji. Studia nad tak pojętą retoryką i jej krytyczna analiza, czym w istocie jest dzieło Arystotelesa, implikuje pewne przekonania dotyczące natury rzeczywistości, zdolności umysłu do jej poznania, natury języka, a w szczególności natury osoby ludzkiej, która posługuje się tą metodą. W ten sposób znaczenie „retoryki” jest w szerokim sensie zależne od epistemologii, psychologii i metafizyki systemu filozoficznego, w którym występuje. Jest to zupełnie oczywiste, gdy retoryka jest analizowana od strony pewnej dziedziny działalności rozumnego człowieka i analizowana jako sztuka, a nie traktuje się jej jako zbioru technicznych sztuczek, dzięki którym można pognębić przeciwnika, albo zespołu przepisów zupełnie zewnętrznych wobec całej istoty tej sztuki.

Ze wstępu

Zapraszamy do lektury!

Źródło: A. Stefańczyk, Teoretyczne założenia „Retoryki” Arystotelesa, w: Retoryka antyczna i jej dziedzictwo, Warszawa 1996, s. 35-50.